Thương mại – Big C hấp dẫn nhiều tỷ phú sau khi sự ra đi của những ông chủ Big C hay Metro Cash & Carry Việt Nam càng khiến cuộc chơi trên thị trường bán lẻ thêm phần căng thẳng.
Năm 2008, Việt Nam từng được A.T Kearney, một công ty tư vấn đánh giá thị trường bán lẻ Việt Nam trong đó có Big C hấp dẫn nhiều tỷ phú, trên cả Hong Kong, Trung Quốc, Singapore hay Malaysia.
Tuy nhiên đến nay VN đã liên tục đi xuống và nằm ngoài top 30 thị trường bán lẻ hấp dẫn nhất thế giới. Năm 2015, ông chủ Big C là tập đoàn Casino quyết định thanh lý tất cả mảng kinh doanh của Big C tại Việt Nam mặc dù vào thời điểm đó, Big C Việt Nam đang là nhà bán lẻ quy mô thứ 2 thị trường.
Ngoài lý do được đưa ra là cần tiền trả nợ, điều được nghĩ tới là thị trường Việt Nam trong mắt DN Pháp chưa đủ thu hút. Phát triển tại Việt Nam 13 năm mà tới ngày ra đi, doanh thu của chuỗi Big C tại đây mới đạt được khoảng 11.500 tỉ đồng, chỉ bằng 1,02% trên tổng doanh thu năm 2014 của toàn tập đoàn.
Không thể chờ nổi thị trường phát triển thì nên bán một cục và mang tiền đi trả các khoản đầu tư khác. Trước đó, Metro Cash & Carry – một tập đoàn của Đức chuyên bán buôn (kiêm luôn bán lẻ tại Việt Nam) cũng ra đi sau hơn 10 năm có mặt tại Việt Nam trong thương vụ trị giá 655 triệu euro. Trong ngành bán lẻ, Metro Cash & Carry có doanh số xếp thứ 3, chỉ sau Big C và Saigon Co.op.
Câu trả lời có lẽ là không. Dù doanh thu không phải quá lớn, nhưng khi mang đi bán, cả Big C lẫn Metro Việt Nam đều ra đi rất nhanh chóng và có giá không hề rẻ. Metro có giá 655 triệu euro, còn Big C Việt Nam có giá 1,1 tỉ USD – thiết lập kỷ lục chưa từng có cho 1 thương vụ M&A tại Việt Nam.
Các thương vụ thâu tóm cũng thu hút rất đông những nhà đầu tư trong và ngoài nước, có tiềm lực còn mạnh mẽ hơn cả Big C và Metro. Trong vụ chuyển nhượng này, người ta chứng kiến Big C hấp dẫn nhiều tỷ phú như sự xuất hiện của các tập đoàn hùng mạnh từ Nhật Bản, Thái Lan và còn cả Việt Nam.
TCC, tập đoàn Thái đã thâu tóm Metro Cash & Carry trước đó, chút nữa đã thành công trong việc thâu tóm nốt Big C Việt Nam. Nhưng cuối cùng, Big C Việt Nam lại thuộc về một tập đoàn Thái Lan khác là Central Group.
Một điểm thú vị, đó là chính Central Group là tập đoàn đã chuyển nhượng lại Big C Thái Lan cho đối thủ đồng hương là TCC, để dành vốn mua Big C Việt Nam. Hành động quyết định “bỏ sân nhà sang đá sân khách” này của Central cho thấy doanh nghiệp này đang bị thị trường bán lẻ tại Việt Nam thu hút đến mức nào.
Theo dữ liệu của EIU, thị trường bán lẻ của Việt Nam năm 2016 sẽ có quy mô khoảng 97 tỉ USD và tới năm 2018 sẽ đạt 120 tỉ USD, còn kém xa so với quy mô 196 tỉ USD của Thái Lan, nhưng tốc độ tăng trưởng lại tốt hơn nhiều.
Big C hấp dẫn nhiều tỷ phú và các DN Thái Lan đang rất hào hứng, bởi họ tin rằng thị trường Việt Nam cũng có nhiều nét tương đồng với Thái Lan, và công cuộc chinh phục sẽ lặp lại quá trình họ đã làm tại quê nhà cách đây gần 3 thập kỷ. Người Nhật cũng có ý niệm tương tự khi những đại gia bán lẻ Nhật Bản như Takashimaya và đặc biệt là Aeon đang đầu tư xây dựng hạ tầng rất mạnh mẽ tại Việt Nam.
Những doanh nghiệp quy mô nhỏ hơn như Citimart, Fivimart thì tìm hướng phát triển thông qua bắt tay với đại gia ngoại. Đây có thể coi là bước đi khéo léo tránh thế đối đầu trực diện với các đại gia ngoại giàu tiềm lực, vừa nhận được những hỗ trợ về nguồn lực của nước ngoài. Hiện tại, ngành bán lẻ Việt Nam vẫn còn được chính phủ bảo hộ, bởi vậy tầm quan trọng của Citimart, Fivimart trong liên doanh sẽ tiếp tục được duy trì.
Nhìn lại năm 2015 và nửa đầu năm 2016, những thương vụ M&A kỷ lục, liên doanh, các khoản đầu tư mở rộng để tăng số lượng điểm bán, những chính sách lôi kéo nhà cung cấp và người dùng của các đại gia bán lẻ tại Việt Nam, có thể thấy sự ra đi của những ông chủ Big C hay Metro Cash & Carry Việt Nam không hề khiến thị trường bán lẻ chững lại mà còn, càng khiến cuộc chơi thêm phần căng thẳng. Tất cả các tay chơi đều đang sẵn sàng hy sinh để đầu tư, chuẩn bị cho ngày “hái lộc”.
